IPDTA (International Police Defensive Tactics Association) powstało w celu nawiązywania kontaktów z podobnymi organizacjami lub osobami, które są lub były funkcjonariuszami strzegącymi prawa. Są to policjanci, wojskowi, ochroniarze różnych specjalności, pracownicy sądów i więzień itp. IPDTA oferuje swoim członkom wymianę informacji, udział w szkoleniach międzynarodowych oraz kursy instruktorskie itp. W 1995 roku IPDTA zaprezentowało polskiej policji w centrach treningowych w Szczytnie, Legionowie, oraz Słupsku system szkoleniowy ESDS. W 1996 r. w Pucku oraz w 1997 r. w Ustce odbyły się obozy treningowe dla policjantów i pracowników ochrony z Polski, Australii, Szwecji i Litwy.
Polscy instruktorzy IPDTA założyli w 2006 roku oddział tej organizacji – Stowarzyszenie IPDTA Polska. Celem Stowarzyszenia IPDTA Polska jest m.in. prowadzenie działań na rzecz poprawy wyszkolenia instruktorów technik interwencji, samoobrony oraz wyszkolenia strzeleckiego w służbach mundurowych, stałe podnoszenie poziomu bezpieczeństwa w życiu codziennym, podejmowanie działań propagujących sposoby i metody zapobiegania przestępczości, zapobieganie zjawiskom patologii, pomoc ofiarom przestępstw, prowadzenie działalności oświatowej, szkoleniowej i edukacyjnej.
Na początku 2013 roku Rob Stenhouse, członek IPDTA (instruktor ESDS) w ramach International Police Association założył Defensive Tactics Group. Grupa ta nazywa się IPA DTG i zajmuję się w ramach swoich działań organizacją szkoleń w zakresie samoobrony, techniki i taktyki interwencji służb mundurowych, pałki teleskopowej, wyszkolenia strzeleckiego, deeskalacją konfrontacji itp. W maju 2013 roku Slavo Goździk (twórca koncepcji samoobrony ESDS), założył podobną grupę w Szwecji. Grupa nazywa się IPA DTG Sweden.
W marcu 2015 roku odbył się w Polsce Kurs Instruktorów Palki Teleskopowej. Szkolenie poprowadził Sławomir Goździk – twórca systemu samoobrony ESDS (Explosive Self Defence System). Założyciel International Police Defensive Tactics Association.
We wrześniu 2015r. odbył się w Polsce Kurs Instruktorów Wyszkolenia Strzeleckiego w systemie Point Shooting zorganizowany przez Fundację K2 oraz International Police Defensive Tactics Association. Instruktorem prowadzącym był p. Sławomir Goździk oraz p. Sławomir Kasprzak. Kurs po pozytywnym zaliczeniu ćwiczeń i zdaniu egzaminów ukończyło 17 Instruktorów przeszkolonych do samodzielnego prowadzenia zajęć strzeleckich w systemie Point Shooting.
Członkami IPDTA. są m.in.:
- Martin Cooper z Anglii – prowadzi szkolenia dla Policji, pracowników ochrony fizycznej i grup trenujących sztuki walki. Instruktor samoobrony m.in. ESDS. Instruktor szkolenia pałki teleskopowej, taktyk i technik interwencji. Instruktor kursów bodyguard. Główny Instruktor IPDTA.
- Peter Consterdine z Anglii – wybitny autorytet w ochronie osób, prowadzący kursy samoobrony i bodyguardingu na bardzo wysokim poziomie.
- Mark „Animal” Yang – ekspert od walki nożem i tzw. „Chuliganki”.
- Jan Hogan z Australii – prowadzący kursy samoobrony w oparciu o założenia taktyczne, wiedzę i doświadczenie legendarnych nauczycieli jednostek specjalnych z okresu II wojny światowej Fairbaina i Syksa.
- Bob Ingersoll z U.S.A. – specjalista od Combat Hapkido. Prowadzi szkolenia dla policji, przez 18 lat służył w policji w Kalifornii.
- Jerzy „Cichal” Cichalewski – prowadzi szkolenia dla pracowników ochrony, funkcjonariuszy państwowych służb bezpieczeństwa oraz osób cywilnych w zakresie walki wręcz, samoobrony, taktyki i techniki interwencji oraz strzelania obronnego i bojowego.
- Zbigniew „Yoda” Struk – ekspert walki wręcz, pałką, nożem i tzw. „Chuliganki”. Prowadzi szkolenia dla pracowników ochrony, funkcjonariuszy państwowych służb bezpieczeństwa oraz osób cywilnych.
- Sławomir Kasprzak –– nasz polski autorytet w zakresie Fairbairn WWII Close Quarters Combat na terenie Polski. Jest on twórcą specjalistycznego serwisu internetowego „Brudna Walka” poświęconego właśnie walce wręcz m.in. w metodach Fairbairn WWII Close Quarters Combat. Z racji swojej pracy interesuje się zagadnieniami związanymi z prowadzeniem walki w bliskiej odległości (close-combat) oraz taktyką i technikami interwencji. Ma za sobą wiele lat służby policyjnej, doświadczeń z pracy w ochronie, treningów oraz działalności szkoleniowej – i wciąż się uczy. Na stronie internetowej Brudna Walka przedstawia efekty swoich poszukiwań i poglądy na tematykę Fairbairn WWII Close Quarters Combat.
O systemie samoobrony ESDS słów kilka Sławomira Goździka:
ESDS – twórcą Eksplozywnego Systemu Samoobrony jest oficer Policj Szwedzkiej polskiego pochodzenia, instruktor taktyk samoobrony – Slavo Goździk. Od 1989 roku prowadzi kursy ESDS dla pracowników policji szwedzkiej, amerykańskiej, angielskiej, duńskiej, austriackiej, niemieckiej i polskiej. Zasady ESDS wprowadzone zostały do szwedzkiej szkoły policji w Gothenburgu. Slavo Gozdzik prowadził cykliczne zajęcia dla grupy Antyterrorystycznej SWAT departamentu policji w Sztokholmie, pracowników różnych grup zawodowych szczególnie zagrożonych: firm ochrony, wychowawców domów poprawczych, służb więziennych, ratowniczych, specjalne kursy dla kobiet i ludzi dostrzegających brutalizację współczesnego życia. Slavo jest instruktorem taktyki i techniki interwencji, pałki teleskopowej, wyszkolenia strzeleckiego, instruktorem Point Shooting oraz instruktorem konceptu Active Shooter.
ESDS jest systemem realistycznej samoobrony zbudowanym na podstawie obserwacji ludzkich reakcji na różnorodne bodźce zarówno fizyczne jak i psychiczne (min. gwałtowny kontakt fizyczny, ból, strach, panika, stres…)
Celem szkolenia systemu ESDS jest danie każdemu uczestnikowi szkolenia umiejętności samoobrony/walki wręcz w jak najkrótszym okresie czasu. Prezentowane metody szkolenia są proste do nauczenia zapamiętania i wykonania w momencie stresu.
Aby dopasować Explosive Self Defence System do realistycznej walki ulicznej, samoobrony szkolenie przeprowadzane jest w formie kilkudniowych kursów, seminariów, lub warsztatów indywidualnych, które obejmują różnorodne aspekty walki ulicznej (chuliganki).
Martin Cooper o Explosive Self Defence System
Martin Cooper jest brytyjskim przedstawicielem International Police Defensive Tactics Association. Regularnie prowadzi szkolenia dla Policji, pracowników ochrony fizycznej i grup trenujących sztuki walki.
Explosive Self Defence System (ESDS) to prosta metoda obrony, oparta wyłącznie na zachowaniu jednostki ludzkiej. Nie jest on sztuką walki, choć stosuje go wiele osób trenujących sztuki walki. Nie ma w nim nic ze złożoności, która zwykle jest związana z takimi systemami. Z pewnością nie ma w nim żadnej ukrytej głębi: to, co widać, jest wszystkim, co w tym jest. W ESDS nie ma żadnych tajemnic — jest prosty, bo musi taki być.
Taktyki uczone w ramach ESDS są podstawą szkoleń prowadzonych przez International Police Defensive Tactics Association (IPDTA). Ten wątek jest obecny w naszych szkoleniach ze wszystkich dziedzin — i w walce bez broni bądź z użyciem pałki policyjnej, i w strzelaniu z bliska. IPDTA jest stowarzyszeniem szkoleniowców z siedzibą w Szwecji, zrzeszającym instruktorów pracujących w wielu krajach na całym świecie.
ESDS jest łatwy do opanowania i zapamiętania. Co więcej, dzięki swej prostocie i metodom szkoleniowym opartym na scenariuszach, łatwo go sobie przypomnieć w naładowanym adrenaliną chaosie rzeczywistej konfrontacji. Dzięki naszym metodom każdy może nauczyć się zadawać mocne ciosy — niezależnie od wieku i rozmiarów. My tylko rozwijamy zdolność do wykonywania mocnych i zdecydowanych uderzeń, tak że w sytuacji, gdy trzeba podjąć walkę, robi się to ostro i szybko. W ten sposób walka kończy się w bardzo krótkim czasie i z minimalnymi obrażeniami zarówno u Ciebie, jak i przeciwnika — sam ten fakt może być ważny dla wielu ludzi w obecnych, pełnych pieniactwa czasach.
ESDS wywodzi się z wielu systemów walki — od sztuk chińskich Yang Lu Chan Taiji i Splashing Hands po karate i judo. Do tego dochodzą lata nauczania policyjnych taktyk obronnych i doświadczeń z wieloletniej pracy na ulicy.
Celem naszych szkoleń jest przekazanie kursantowi maksymalnych umiejętności walki w jak najkrótszym czasie. Był to też pierwotny cel wielu adeptów sztuk walki, którzy zaczęli trenować, by się nauczyć samoobrony. Niestety, obecnie w większości sztuk walki faza poprzedzająca kontakt w starciu jest całkowicie lekceważona, podobnie jak prawne konsekwencje użycia siły. Jeśli w miarę rozwoju sytuacji nabierzesz przekonania, że jesteś w niebezpieczeństwie, w Twoim ciele zajdzie szereg zmian fizjologicznych. Zmiany te mogą przesłonić wszelkie techniki, które — jak Ci się wydaje — masz opanowane.
ESDS zapewnia kursantom naprawdę skuteczne reakcje na rzeczywiste ataki. Liczba uczonych ciosów jest minimalna, więc minimalny jest też czas potrzebny na ich faktyczne opanowanie. Podstawowym elementem każdego szkolenia ukierunkowanego na zwiększenie szans na przeżycie jest opracowanie metod poprawiających czas reakcji osoby w stresie podczas walki. Uproszczone podejście jest koniecznością.
Instynkt i odruchowe reakcje układu nerwowego człowieka zawsze przeważają nad zachowaniami wyuczonymi. Milionów lat ewolucji nie da się wymazać przez 5 czy nawet 20 lat treningu. Chęć wykonania tego, czego się człowiek nauczył, trenując sztuki walki, może być w bezpośrednim konflikcie z jego odruchową reakcją. Zespół reakcji „ucieczka albo walka” może stłumić wytrenowane zachowania. To jest punkt, w którym większość ludzi przegrywa fizyczną część walki. To dlatego każdy koniecznie powinien przyjrzeć się swojej instynktownej reakcji na niespodziewane ataki, a dzięki temu nauczyć się, jak powiązać z tym umiejętności walki, tak aby istotą obrony był podstawowy odruch.
Skąd przekonanie, że to, czego uczymy, jest najefektywniejszą drogą rozwoju ogólnej samoobrony w naszym społeczeństwie?
Po pierwsze, nasze kursy są krótkie, a nasze metody proste. Nie trzeba poświęcać wielu godzin tygodniowo na szkolenie — można się zająć swoimi sprawami. Nie trzeba poświęcać czasu na wyuczenie się skomplikowanych lub sportowych ruchów.
Po drugie, prawdopodobieństwo, że kursant się zrani lub ulegnie kontuzji podczas ćwiczenia naszych metod, jest bardzo małe, mimo że czasami sytuacja wygląda groźnie.
Po trzecie, wszystko, czego uczymy, jest usprawiedliwione i zasadne. Stosowność działania w świetle prawa ma kapitalne znaczenie. Trzeba zdawać sobie sprawę, że stosowane techniki fizycznego obalania napastnika muszą też obalać argumenty tego napastnika, jeśli sprawa trafi do sądu.
Po czwarte, w naszym systemie uderzeń jest stosowana otwarta dłoń — metoda, która powoduje minimalne obrażenia, nawet jeśli adresat ciosów zostanie powalony na ziemię. Wyobraź sobie, że rzucasz oszczepem lub zbijasz piłkę podczas gry w siatkówkę — tyle że stosujesz uderzenie otwartą dłonią w cel. Właśnie opisałem naszą podstawową broń. Oczywiście jest w tym coś więcej, ale tego uderzenia można się nauczyć w kilka minut, a w parę godzin można je opanować naprawdę dobrze. Duży obszar uderzenia otwartą dłonią niezwykle skutecznie pobudza wiele zakończeń nerwowych, które w następstwie próbują wysłać komunikat przez ośrodkowy układ nerwowy do mózgu. W wyniku próby przekazania tak dużej ilości informacji wąskim kanałem ośrodkowy układ nerwowy musi się wyłączyć i ponownie włączyć. Następuje zamroczenie.
Ale załóżmy, że nadal walczysz z napastnikiem i Twoje uderzenia otwartą dłonią spadają na niego niczym grad, nie dając mu czasu na otrząśnięcie się i odpowiedzenie atakiem. Wyobraź sobie, że nauczono Cię wyprowadzać uderzenia otwartą dłonią, które mogą znokautować. We wszystkich incydentach, w których uczestniczyłem lub które mi opisywali ludzie trenujący z nami, starcia kończyły się na jeden z dwóch sposobów: • napastnik zdawał sobie sprawę, że porwał się z motyką na słońce, i tracił chęć do walki albo • napastnik skończył na ziemi, zamroczony lub znokautowany.
Oprócz tych podstaw walki bez broni nasz system obejmuje walkę w parterze, techniki interwencyjne, walkę z użyciem pałki prostej oraz instynktowne strzelanie Point Shooting.
Czasy przychodzenia do dojo trzy razy w tygodniu i ćwiczenia uderzeń oraz kopnięć to już niestety przeszłość, jeśli chodzi o samoobronę. Ćwicząc techniki bez osadzenia ich w strukturze prawa, można zadrzeć z prawem. Zamiast czekać, aż skorzystasz ze swoich umiejętności do samoobrony, a potem będziesz się tłumaczyć z użycia siły, dlaczego by nie dostosować technik do ograniczeń systemu prawnego już na etapie nauki?
Popularność ESDS w Europie rośnie. Nasi instruktorzy pracują obecnie w Szwecji, USA, Meksyku, Portugalii, Polsce, Belgii, Hiszpanii, Norwegii, Finlandii, RPA i wielu innych krajach. Nasze metody są nauczane w szeregu brytyjskich oddziałów policyjnych i stały się integralną częścią niektórych specjalistycznych szkoleń dla pracowników ochrony osobistej i funkcjonariuszy mających prawo do posługiwania się bronią palną. Prowadzimy szkolenia dla pracowników służby zdrowia i uniwersytetu medycznego, którzy pracują w niebezpiecznych miejscach.
Martin Cooper
POINT SHOOTING – strzelanie instynktowne
Sławomir Kasprzak – szkoleniowiec i konsultant służb ochrony prawa i osób cywilnych w zakresie samoobrony, strzelectwa, taktyki i technik interwencji, organizacji działań oraz zagadnień prawnych.
„POINT SHOOTING” zaczyna się tam gdzie inne systemy kończą lub w ogóle nie biorą pod uwagę takich założeń.
W. E. Fairbairn i E. A. Sykes – twórcy Point Shooting – jednoznacznie stwierdzili, że uczenie strzelania na celność nie ma żadnej wartości w uczeniu użycia broni w walce. Dystans absolutnej większości strzelanin nie przekracza 12 jardów, a zasadniczo jest zdecydowanie mniejszy, rzędu 4 jardów (3,6m). Często jedynym ostrzeżeniem tego, co się ma stać, jest podejrzany ruch ręki przeciwnika. Dostrzegli też to, że strzelanina zwykle odbywa się w ruchu. Jeśli spodziewamy się wymiany ognia, będziemy bardzo mocno spięci, broń będziemy trzymać konwulsyjnie mocno, strzelać tak szybko, jak to możliwe, i najprawdopodobniej mając zgięte ramię – strzał może paść nawet z poziomu łokcia. Całe zdarzenie może mieć miejsce przy złym oświetleniu, albo całkiem w ciemnościach, które sprzyjają aktywności przestępców. Może się zdarzyć, że wokół nas będą przelatywały pociski i doświadczymy chwilowego oszołomienia spowodowanego eksplozją wystrzału oddanego przez przeciwnika tuż przed nami, co jest zupełnie innym doświadczeniem, niż kiedy znajdujemy się za wylotem lufy. Na koniec może się okazać, że musimy strzelać z niewygodnej postawy.
Kiedy okazało się, że klasyczny trening nie przystaje do życia, Fairbairn i Sykes opracowali zasady, którymi należy się kierować podczas treningu strzeleckiego. Według ważności dla nich byty to kolejno: maksymalna szybkość, zarówno dobywania broni, jak i strzelania, instynktowne celowanie (w przeciwieństwie do dokładnego), ćwiczenie w warunkach możliwie najbliższych rzeczywistym warunkom walki.
W swojej metodzie nie dążyli do osiągnięcia wielkiej precyzji strzelania. Celem było osiągnięcie zdolności trafienia – z ekstremalną szybkością – celu wielkości człowieka, z bardzo bliska, działając w trudnych warunkach. Przy strzałach na dalsze odległości, zdarzających się sporadycznie, muszą być stosowane inne metody. Z tym, że i wtedy również priorytetem powinna być szybkość, ze względu ma krótki czas wystawienia celu na strzał. Wypracowali odpowiednie techniki strzeleckie, oparte na naturalnych reakcjach walczącego człowieka i celowaniu ciałem, bez użycia przyrządów celowniczych. Cechą tych technik jest prostota i efektywność w każdych warunkach. I jeszcze jedno – szybko można nauczyć strzelać dosłownie każdego. Point Shooting doskonale sprawdził się i sprawdza w praktyce wszędzie tam, gdzie dochodzi do bezpośredniej walki w bliskim kontakcie. Było tak zarówno na szanghajskiej ulicy, jak i w działaniach specjalnych podczas II wojny światowej, jest i obecnie. W ten sposób stał się jedną z podwalin tego, co określane jest mianem Close Quarter Combat i zaczątkiem nowoczesnego treningu strzeleckiego policji, jednostek specjalnych i realnej samoobrony.
System był obowiązkowym elementem wyszkolenia agentów amerykańskiej agencji wywiadowczej Office of Strategie Services (OSS), poprzedniczki CIA. Obecnie jest ponownie prezentowany w FBI, DEA, departamentach policji i na rynku cywilnym w USA, a także w innych krajach. W Polsce system ten przeszedł swój sprawdzian w skrajnie trudnych warunkach zbrojnej konspiracji i dywersji – metody Point Shooting uczyli się członkowie budzącej respekt formacji Cichociemnych. I tak jak na całym świecie, po wojnie system w szerszym obiegu zaniknął.
Matt Temkin (instruktor Point Shooting z USA) utrzymywał kontakty zawodowe z Ulfem Petersonem (instruktor Point Shooting w Szwecji) – prowadzi cykliczne szkolenia PS dla policji szwedzkiej oraz FBI. Ul Petersson uczył się Point Shootingu min. od Rexa Applegatea. W 2001 roku Matt Temkin prowadził szkolenia Point Shooting dla szwedzkiej policji. W wyniku rozmów IPDTA nawiązała kontakt z Mattem. W 2002 roku Matt Temkin został zaproszony do udziału w Międzynarodowym obozie Szkoleniowym COPS 2002. W 2002 roku w specjalistycznej prasie ukazała się seria artykułów na ten temat autorstwa Zbigniewa Struka, głównego instruktora Explosive Self Defence System na Polskę. W 2003 roku Ulf Petersson zorganizował wraz z Mattem Temkinem szkolenie Point Shootingu w Malmö – udział w nim wzięło 3 instruktorów z Polski.
W maju 2003 r. na zaproszenie instruktorów IPDTA przebywał w Polsce Matt Temkin, instruktor Point Shooting z USA. Jego ojciec, rangers z czasów II wojny światowej, byt uczniem Sykesa, a Matt z kolei uczył się od swego ojca oraz bezpośrednio od Rexa Applegate’a, który często mówił do swoich uczniów: „Ludzie chcą sprawy komplikować bardziej niż to jest konieczne do tego, aby efektywnie zneutralizować przeciwnika. Niech to wszystko będzie proste, a zawsze zadziała”. Podczas odbywającego się COPS w 2003 roku zorganizowano pierwszy w Polsce kurs instruktorów Point Shooting.
Źródło: Komandos nr 12(132) 2003 Sławomir Kasprzak (Stowarzyszenie IPDTA Polska).
We wrześniu 2015r. odbył się w Polsce 2 Kurs Instruktorów Wyszkolenia Strzeleckiego w systemie Point Shooting zorganizowany przez Fundację K2 oraz International Police Defensive Tactics Association. Instruktorem prowadzącym był p. Sławomir Goździk oraz p. Sławomir Kasprzak. Kurs po pozytywnym zaliczeniu ćwiczeń i zdaniu egzaminów ukończyło 17 Instruktorów przeszkolonych do samodzielnego prowadzenia zajęć strzeleckich w systemie Point Shooting.
Kursy i szkolenia
PROGRAM SZKOLENIOWY IPDTA / ESDS SURVIVING STREET CONFRONTATIONS PROGRAM
(Program umożliwiający przeżycie podczas interwencji na ulicy)
KURS 1) Obrona przed napadem na ulicy / Samoobrona przed nieuzbrojonym napastnikiem
Pierwszy i podstawowy kurs ESDS dający uczestnikom umiejętności samoobrony przed atakami nieuzbrojonego napastnika. W najdrobniejszych szczegółach wytłumaczone są teoretyczne i praktyczne aspekty systemu:
- Instynktowne Reakcje Obronne (IRO).
- Szerokie Pole Widzenia (SPW).
- Psychologiczne Aspekty Samoobrony (PAS).
- Aktywacja i manipulacja systemem nerwowym, krwioobiegiem oraz układem energetycznym podczas konfrontacji ulicznej.
- Nastawienie psychiczne podczas konfrontacji fizycznej.
- Techniki obrony przed atakiem z przodu, z boku, z tyłu.
KURS 2) Realistyczna walka w parterze
Dla większości trenujących i instruktorów samoobrony walka w parterze jest pewnego rodzaju zapasami na podłodze. Kurs daje lepsze zrozumienie realnej walki ulicznej m.in.: –w jaki sposób zostajesz obalony na ziemię –jak zareagujesz na tak gwałtowne i brutalne sprowadzenie do parteru –w jaki sposób będziesz kontrolował panikę i strach.
KURS 3) Ofensywny aspekt walki wręcz
Kurs ofensywnej taktyki ulicznej obejmuje m.in. następujące aspekty:
- Psychologiczne aspekty samoobrony.
- Gwałtowne skrócenie dystansu.
- Nokauty otwartą dłonią.
- Gwałtowne sprowadzenie do parteru.
KURS 4) Realistyczne metody krępowania ruchu
Szkolenie przeznaczone jest przede wszystkim dla grup mundurowych. Obejmuje taktykę oraz technikę kontroli agresywnego napastnika, kajdankowanie, wsadzanie i wysadzanie z pojazdu (radiowozu) oraz wiele innych technik interwencyjnych.
KURS 5) Wrażliwe części ciała
Kurs daje możliwości teoretycznego jak i praktycznego zapoznania się z efektami manipulacji stref wrażliwych (witalnych) na ciele człowieka.
KURS 6) Przeżycie ataku nożem
Nóż jest jedną z najbardziej niebezpiecznych broni używanych podczas konfrontacji na ulicy. Dlatego też zrozumienie metod użycia noża oraz sposobu myślenia napastnika jest podstawą dającą wiedzę jak przeżyć taki atak.
KURS 7) Pałka prosta
Prezentowany kurs jest jednym z najbardziej realistycznych szkoleń walki pałką:
- Użycie pałki w działaniach policyjnych
- Użycie pałki w samoobronie
- Walki kontaktowe
- Trening sytuacyjny
KURS 8 ) Strzelanie Point Shooting
Celem szkolenia „POINT SHOOTING” jest umożliwienie przeciętnemu użytkownikowi nabycie umiejętności strzelania i trafiania (!) podczas sytuacji ekstremalnego stresu i zagrożenia.
W programie:
- Strzelanie jedną ręka i oburącz.
- Postawy strzeleckie ( m.in. pozycja tzw pochylania agresywnego).
Warunki strzelania:
- słabe oświetlenie
- nieużywanie przyrządów celowniczych
- stres
- krótki dystans
- zmęczenie fizyczne
KURS 9) Obrona przed atakiem kilku napastników